برخی از کارهایی که ما در روز انجام می‌دهیم مانند نشستن یا ایستادن در یک حالت به مدت طولانی و نشستن در حالی که پاها را روی هم قرار داده‌ایم باعث بی‌حسی پاها می‌شوند. بیماری‌هایی مختلفی هم وجود دارد که باعث می‌شود شما احساس بی‌حسی یا سوزن سوزنی شدن در اندام خود داشته باشید. نیش حشرات، سمومی که در غذاهای دریایی وجود دارد، سر دردهای میگرنی یا پرتو درمانی، یک جراحت خاص یا برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث ایجاد احساس سوزن سوزنی شدن و بی‌حسی شوند. برای رهایی از این موضوع شما باید تست‌هایی انجام دهید که در آنها فعالیت‌های الکتریکی عضلات شما مورد ارزیابی قرار گرفته و روش درمانی مناسب برای شما تجویز شود.
فشردگی عصب‌ها در ناحیه گردن یا کمر
آیا احساس گزگز و مورمور شدن از گردن به سمت دستان شما یا از کمر به سمت پاها کشیده می‌شود؟ در این صورت احتمالاً عصب‌های شما به دلیل جراحت، قرار گرفتن در وضعیت‌های نامناسب بدنی یا بیماریهای زمینه‌ای مانند آرتروز تحت فشار قرار دارند. درمان‌های فیزیکی یا مصرف داروهایی مانند گاباپنتین می‌توانند مؤثر واقع شوند.
کمبود ویتامین
اگر احساس گزگز در هر دو دست شما ایجاد می‌شود (بدون این که جراحتی داشته باشند)، کمبود ویتامین B12 می‌تواند دلیل آن باشد. ممکن است شما احساس خستگی و بی حالی داشته باشید یا دچار کم‌خونی شده باشید. اگر آزمایش خون این مشکل را تأیید کند، مکمل‌های B12 یا تزریق آن می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.
سندرم تونل کارپال
حرکات تکراری یا لرزش مدام مچ دست می‌تواند عصب دست را تحت فشار قرار دهد و باعث ایجاد احساس گزگز در دست‌ها شود. معمولاً برای تشخیص سندرم کانال کارپال از اولترا سوند و الکترومایوگرام استفاده می‌شود. اگر شما به این عارضه مبتلا شده‌اید، باید در نحوه انجام فعالیت‌های فیزیکی روزانه خود اصلاحاتی ایجاد کنید. روش‌های دیگر درمان سندرم تونل کارپال عبارتند از درمان‌های فیزیکی یا فیزیوتراپی، مصرف داروهای ضدالتهابی و شاید انجام عمل جراحی.
تنگی مجرای نخاعی در ستون فقرات کمری یا گردنی
تنگی کانال نخاع در گردن یا در ستون فقرات کمری می‌تواند باعث اعمال فشار بر نخاع یا ریشه‌های عصب شده و احساس گزگز ایجاد کند. تنگی کانال نخاع می‌تواند با استفاده از ام آر آی یا سی تی اسکن تشخیص داده شود و با درمان‌های فیزیکی، تزریق اپیدورال یا انجام عمل جراحی درمان شود که انتخاب هر روش به میزان گستردگی این عارضه بستگی دارد.
دیابت
اگر شما به دیابت یا مقاومت در برابر انسولین (پیشرو) مبتلا هستید، قند خون بالا مانند یک سم برای عصب‌ها رفتار می‌کند و می‌تواند باعث سوزن سوزنی شدن و گزگز دست‌ها و پاها شود (نوروپاتی محیطی). اگر شما بیش از حد تشنه یا گرسنه می‌شوید یا مکرراً ادرار می‌کنید از پزشک خود بخواهید تا از شما آزمایش قند خون یا آزمایش A1C بگیرد تا سطح گلوکز خون در سه ماه گذشته مورد بررسی قرار بگیرد. ایجاد تغییرات در سبک زندگی و دارودرمانی می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند.
کم‌کاری تیروئید
کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث ایجاد احساس گزگز، خستگی و بی‌حالی، حساسیت به سرما، افزایش بدون دلیل وزن، خشکی پوست و ریزش مو شود. این بیماری به راحتی از طریق انجام یک آزمایش خون قابل تشخیص است و اگر شما به آن مبتلا هستید باید از هورمون‌های ترکیبی تیروئید استفاده کنید.
اسکلروزیس متعدد
اگر شما همراه با احساس ضعف، احساس گزگز و سوزن سوزنی شدن را هم دارید، علاوه بر اینها دچار دوبینی یا کندی حرکات یا مشکلات مثانه و عدم کنترل روده نیز هستند ممکن است به اسکلروزیس متعدد مبتلا شده باشید. ام آر آی می‌تواند آسیب‌ها و ضایعات مغزی یا نخاعی که به دلیل بیماری ام اس ایجاد می‌شوند را آشکار سازد. داروهای متعددی برای درمان علائم این بیماری و کاهش سرعت پیشرفت آن وجود دارد.
علائم سوزن سوزنی شدن و احساس سوزش
گزگز و احساس سوزش یک علامت تلقی می‌شود. این علائم ممکن است به دلیل وجود برخی بیماریهای زمینه‌ای ایجاد شوند؛ بنابراین ممکن است با برخی علائم دیگر نیز همراه باشد. در بیشتر موارد، این احساس با اعمال فشار یا ضربه به ناحیه مورد نظر تشدید می‌شود.
علائم همراه
- درد
- راش
- حساسیت‌های پوستی
- اسپاسم عضلانی
- افزایش گزگز و احساس سوزش در دست و پا در هنگام انجام برخی فعالیت‌ها مانند راه رفتن
- دفع مکرر ادرار
- اضطراب
علائم خطرناک که ممکن است با گزگز و احساس سوزش دست و پا همراه باشند.
گزگز و احساس سوزش دست و پا ممکن است با علائم دیگری همراه باشد. این علائم نشان دهنده بیماریهای تهدیدکننده حیات است و زمانی که این اتفاق می‌افتد، بلافاصله باید مراقبت‌های فوری پزشکی انجام شود. در اینجا به برخی علائم خطرناک که ممکن است همراه با گزگز و احساس سوزش دست و پا دیده شوند اشاره می‌شود:
- کاهش هوشیاری
- گیجی، سر گیجه
- تغییر در بینایی یا از دست دادن بینایی
- اختلالات گفتاری
- فلج شدن، ضعف
- اختلالات تنفسی (دیسپانیا)
- ناتوانی در کنترل مثانه و روده
- اختلال در راه رفتن
چه زمانی مراجعه به متخصص ضروری است؟
مهمترین نکته‌ای که باید در یاد داشته باشید این است که گاهی اوقات، گزگز کردن و خواب رفتگی می‌تواند زنگ خطری برای وقوع آسیب‌های جدی‌تر باشد، برای مثال اگر دستان شما خواب می‌رود و گزگز می‌کند، ممکن است نشانه‌ی از بین رفتن عضلات آن باشد. بسیاری از افراد زمانی که متوجه خواب رفتگی و مورمور شدن دست‌هایشان می‌شوند، آن را نادیده می‌گیرند و بعد از مدتی نمی‌توانند حتی یک لیوان را با دست‌شان نگه داشته و یا مانند گذشته از دستان خود برای انجام کارهای مختلف استفاده کنند. اگر با گزگز کردن دست‌ها و پاهایتان مواجه شدید بسیار مهم است که سریعا به دکتر اطلاع دهید تا علت آن شناسایی شود، در غیر این صورت ممکن است مشکلات جدی‌تری برای سلامتی شما به وجود آید.
تشخیص
متخصص طب فیزیکی ممکن است از شما سؤالاتی کند تا متوجه شود که احتمال سکته مغزی، بیماریهای تیروئیدی یا دیابت چقدر است همچنین ممکن است از شما در مورد عادات شغلی و دارویی که دارید نیز سؤالاتی بپرسد.
آزمایش خون
- شمارش کامل گلبول‌های خون
- آزمایش تست کبد و سطح الکترولیت بدن
- آزمایش تیروئید
- اندازه‌گیری سطح ویتامین‌های موجود در خون
- آزمایش مسمومیت یا فلزات سنگین
- نرخ رسوب و اندازه‌گیری پروتئین واکنشی C
عکس‌برداری
- آنژیوگرام
- آنژیوگرام سی تی
- سی تی اسکن سر و ستون فقرات
- ام آر آی سر و ستون فقرات
- اولتراسوند عروق خونی در گردن برای تشخیص احتمال بروز حمله ایسکمی گذرا یا سکته مغزی
- اولترا سوند عروق
- عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس از ناحیه مورد نظر
آزمایش‌های دیگر
- الکترومیوگرافی و مطالعات هدایت عصبی
- پونکسیون کمری
- تست تحریک سرد که برای بررسی پدیده رینود انجام می شود.
درمان گزگز و احساس سوزش در دست‌ها و پاها
درمان گزگز و احساس سوزش در دست‌ها و پاها به تشخیص دقیق علل زمینه‌ای بستگی دارد. درمان‌های فیزیکی اولین گام در درمان این بیماری است که تمرکز روی آن باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. از این روش نباید چشم‌پوشی کرد زیرا غالباً می‌تواند درد را بدون نیاز به استفاده از روش‌های پیچیده‌تر درمان کرد. حتی در صورت استفاده از روش‌های دیگر مانند دارو درمانی و انجام عمل‌های جراحی، درمان‌های فیزیکی اقداماتی ضروری برای کمک به بهبود و کاهش درد محسوب می‌شود.
دارو و تغذیه
- اگر علت گزگز و احساس سوزش در دست و پا، وجود بیماریهای مزمن مانند دیابت یا عوارض جانبی ناشی از شیمی درمانی باشد، بسیاری از روش‌های درمانی به کاهش علائم بیمار کمک می‌کنند. در صورتی که علائم خفیف باشد مصرف داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا آسپیرین توصیه می‌شوند.
- افرادی که گزگز و احساس سوزش دست و پا در آنها شدید است باید از داروهای ضدافسردگی مانند آمی تریپتیلین استفاده کنند. داروهای ضدافسردگی برای درمان گزگز و احساس سوزش در دست و پا با دوزها کمتر از آن چه برای درمان افسردگی مصرف می‌شوند تجویز می‌شوند. باور بر این است که این داروها به این دلیل مؤثر هستند که در درک بیمار نسبت به درد تأثیر می‌گذارند. اگر گزگز و احساس سوزش دست و پا در یک بیمار حتی از این هم شدیدتر باشد ممکن است مشتقات تریاک مانند کدئین تجویز شوند.
- همچنین روش‌های درمانی دیگری برای کاهش علائم گزگز و احساس سوزش دست و پا مانند درمان‌های تغذیه‌ای شامل ویتامین بکمپلکس به خصوص ویتامین B12 وجود دارند. مکمل‌های ویتامینی در برخی موارد باید با احتیاط تجویز شوند زیرا برای مثال مصرف بیش از حد ویتامین B6 خودش عامل ایجادکننده گزگز و احساس سوزش در دست و پا است. افرادی که از گزگز و احساس سوزش دست و پا رنج می‌برند باید از مصرف الکل اجتناب کنند.
- برای افرادی که اندام آنها خواب می‌رود، بازیابی گردش جریان خون به کمک تمرینات ورزشی کششی یا ماساژ می‌تواند به سرعت گزگز و احساس سوزش را اندام موردنظر از بین ببرد.
فیزیوتراپی چگونه می‌تواند خواب رفتگی و گزگز کردن دست و پا را درمان کند؟
فیزیوتراپی با استفاده از طیف گسترده‌ای از روش‌های درمانی مختلف می‌تواند با توجه به نوع آسیب، درد و سوزش دست‌ها و پاهای شما را درمان کند. در مواردی که عصب‌های بدن تحت فشار قرار گرفته باشند، تمرکز فیزیوتراپی بر رفع فشار از عصب‌هاست. برای مثال در صورت وجود سندروم تونل کارپال ، فیزیوتراپی حرکاتی را برای شما پیشنهاد می‌کند که با انجام آنها تاندون‌های عضلات مچ دست منعطف شده و تحت درمان قرار بگیرند تا فشار از عصب‌های میانی این قسمت برداشته شود. در اکثر موارد که عصب‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند علت این فشار حالت نادرست بدن و یا استفاده‌ی زیاد از یک قسمت از بدن است. به همین دلیل در فیزیوتراپی حالت بدن فرد تصحیح شده و سعی می‌شود با آموزش صحیح به افراد، التهاب و درد ناشی از آسیب‌های وارد شده به تاندون‌ها و عصب‌ها کاهش داده شود. مثلا در حالت تونل کارپال، فیزیوتراپیست به فرد آموزش خواهد داد که در حین انجام فعالیت‌های روزانه، مچ دست خود را در چه حالتی باید قرار دهند تا عصب‌های آن تحت فشار قرار نگیرد. در سندروم خروجی قفسه سینه، برای بازیابی رابطه‌ی صحیح میان طول ماهیچه و کشش آن، یعنی کشیده شدن عضلات سفت و قدرت یابی عضلات ضعیف، احتیاج به آموزش نحوه‌ی صحیح فرم بدن، تمرین در قدرت و کشش خواهد بود. اگر عصب‌های ستون فقرات در ناحیه گردن آسیب دیده باشد، فیزیوتراپیست حرکات کششی که شامل کشیدن مهره‌ها است را انجام خواهد داد تا از فشار موجود بر روی عصب‌ها، کاسته شود. در مواردی که فشار وارد بر عصب‌ها همراه با تورم باشد، فیزیوتراپیست با استفاده از دست و درمان دستی، گردش مایعات بدن در آن قسمت را افزایش می‌دهد تا تورم کاهش پیدا کند. همچنین با استفاده از یخ می‌توانند میزان گردش مایعات و خون را در قسمت‌های مختلف بدن تنظیم کنند. اگر کاهش گردش خون در یک قسمت از بدن باعث بروز آسیب شده باشد، فرقی نمی‌کند که این کاهش گردش خون بر اثر فرم نادرست بدن بوده باشد و یا بر اثر کمبود فشار خون شخص باشد، فیزیوتراپیست با تصحیح فرم بدن و آموزش حرکات ورزشی مناسب در قالب یک برنامه‌ی تمرینی، سلامت قلبی عروقی فرد و گردش خون وی را درمان خواهد کرد.
طب سوزنی و ماساژ برای درمان گزگز دست و پا
طب سوزنی و ماساژ نیز می‌توانند در درمان علائم گزگز و احساس سوزش دست و پا مؤثر واقع شوند. استعمال پمادهای حاوی “کاپسایسین” که ماده‌ای است که باعث تند شدن فلفل می‌شود می‌تواند در کاهش گزگز و احساس سوزش دست و پا کمک کند. استفاده از لباس‌ها و کفش‌های مناسب نیز می‌تواند در کاهش این احساس مؤثر باشد. متخصص طب فیزیکی ممکن است از درمان‌هایی مانند مگنت تراپی یا لیزر درمانی نیز استفاده کند.
تمرینات ورزشی
برای افرادی که اندام آنها خواب می‌رود، بازیابی گردش جریان خون به کمک تمرینات ورزشی کششی یا ماساژ می‌تواند به سرعت گزگز و احساس سوزش را اندام موردنظر از بین ببرد.
مشت کردن دست
مشت کردن دست یکی از تمرینات ساده‌ی دیگری است که باعث می‌شود گردش خون در دستان و انگشتان شما به درستی انجام شود و انعطاف دست شما افزایش یابد.برای این حرکت، دست خود را در جلوی بدن خود قرار داده در حالتی که انگشتان شما باز هستند و گویی به سقف اشاره می‌کنند. سپس به آرامی انگشتان خود را مشت کنید و انگشت شصت خود را در بیرون و روی انگشتان دیگر قرار دهید. این حات را چند ثانیه حفظ کنید و سپس به ارامی به حالت اولیه برگردید. این حرکت را چند بار با هر دو دست خود انجام دهید.
حرکت مقاومتی انگشتان
برای انجام این حرکت شما احتیاج به یک میز و یک توپ فشردنی و یا یک جفت جوراب تا شده احتیاج خواهید داشت. در کنار میز بنشینید و دست خود را روی میز قرار دهید به گونه‌ای که کف دست شما رو به سقف باشد. توپ را در دست خود گرفته و با هر ۵ انگشت خود ان را بفشارید. چند ثانیه مشت خود را در همین حالت بسته نگه دارید. این حرکت را چندین بار انجام دهید. این حرکت باعث می‌شود که خون در دستان شما به درستی جریان پیدا کرده و قدرت انگشتان و مچ شما بیشتر شود. اگر شما از سندروم تونل کارپال رنج می‌برید و یا در دوره‌ی ریکاوری از اسیب‌های دست هستید این تمرین برای شما بسیار مناسب خواهد بود.
حرکت دادن ۵ انگشت
این حرکت گزگز کردن دست‌های شما را رفع می‌کند چون باعث تحریک ماهیچه‌‌ها شده و جریان خون را در دست شما افزایش می‌دهد. کنار میزی بنشینید و دست خود را روی میز قرار دهید. دست و مچ خود را کاملا صاف روی میز قرار دهید سپس انگشت شصت خود را حرکت داده و نوک انگشتان خود را با آن، به نوبت، لمس کنید. این حرکت را در جهت مخالف دور قبل نیز انجام دهید. این تمرین را چندین بار با هر دو دست تکرار کنید.
منبع : https://doctorsepehrian.ir
