بیماری های حلق و مری

حلق در عقب دهان قرار دارد و مری كه راه عبور غذا است به یك دیگر مربوط می‌شوند. هم‌چنین به وسیله‌ی حفرات بین نای و نایژه كه راه عبور هوا هستند به یكدیگر ارتباط پیدا می‌كنند. معمولاً باید از حلق، یا غذا عبور كند یا هوا، به خاطر این عمل است كه هنگام بلع و فرو رفتن غذا در همان لحظه تنفس قطع می‌گردد. برای این كه غذا یا خوراكی قابل بلع وارد نای نشود زبان به كام (سقف دهان) می‌چسبد و راه دهان را می‌بندد، زبان كوچك بالا می‌آید و راه بینی را مسدود می‌سازد و دریچه‌ی نای روی حنجره خم می‌شود و راه نای را سد می‌كند. در این هنگام ماهیچه‌های حلق به لقمه فشار می‌آورند و آن را در مری كه تنها راه باقیمانده است وارد می‌كنند.
اگر در موقع بلع غذا، در اثر خنده یا صحبت كردن راه‌های هوا باز شود ذرات غذا ممكن است وارد نای گردد و موجب سرفه‌های شدید و پی در پی شود، حتی ممكن است شخص را تلف كند. برای این امر در اسلام دستور است كه در موقع غذا خوردن صحبت كردن مكروه است. ولی از آنجا كه خالق بشر، رحمانیتش عام است، در این مكان مأموری گماشته به نام سرفه كه او در آن هنگام فوراً مشغول انجام مأموریت خود می‌گردد و سرفه‌های پی در پی و بسیار شدید ایجاد می‌كند تا آن ذره‌ی خوراكی وارد شده را به بیرون پرتاب كند و تا كاملاً خارج نگردد سرفه آرام نخواهد شد.

نای یا خرخره

نای لوله‌ای است حدوداً به طول 12 سانتی متر كه قسمت عقب آن مسطح می‌باشد. نای برخلاف مری همیشه باز است. زیرا در داخل آن غضروفی دارد كه نمی‌گذارد بسته شود. در داخل نای غده‌های كوچكی وجود دارد كه مایع نرم و لزجی از آن‌ها ترشح می‌شود تا درون نای همیشه مرطوب بماند. ولی در مواقع زكام این غده‌ها مایع اولیه خود را از دست می‌دهند و مبدل می‌شوند به مایع غلیظ كه به مرور جمع شده و اخلاط سینه را تشكیل می‌دهد. در سطح نای مژه‌های نازكی وجود دارد كه دائماً از پایین به بالا حركت و ترشحات غده‌ها را به طرف حلق هدایت می‌كنند. نای در قسمت پایین به دو شاخه تقسیم می‌شود كه هر شاخه را یك نایژه نامیده‌اند، هر نایژه درون یك شش وارد می‌شود و مانند درخت به شاخه‌های بسیار زیادی منشعب می‌گردد. آخرین انشعاب نایژه‌ها بسیار نازك می‌شوند و حدود نیم میلی متر قطر دارند، آن‌ها وارد كیسه‌های كوچكی می‌شوند كه به آن‌ها كیسه‌های هوایی می‌گویند. دیواره‌های كیسه‌های هوایی بسیار چین خورده است و از كاغذهای زرورقی هم نازكتر هستند و تعداد آن‌ها را به یك میلیون عدد تخمین زده‌اند.

صوت و صدا

عبور و جریان هوا در لوله‌های نای، تارآواهای خشك نای را مرتعش می‌كند و از این رو ارتعاش صدا تولید می‌گردد. از آنجا كه ساختمان تارآوا در سلسله بشر مختلف می‌باشد، صدای حاصل از آن هم متفاوت خواهد بود. به طوری كه بعضی صداها نرم، بعضی خشن، بعضی كلفت و بعضی نازك می‌باشند. صدای اغلب بانوان (جنس مؤنث) آرام، نرم و نازك می‌باشد. علت آن همان اختلاف تارهای آوا خواهد بود. بیماری‌ها و تغییرات ناگهانی خشك نای طنین صدا را تغییر می‌دهد. در ورم خشك نای و لوله‌ی نای، صدا كلفت یا خشن و در ورم نزله این عضو،‌ صدا به كلی قطع خواهد شد. ولی تغییر مهم و قابل ملاحظه‌ی آن در بیماری‌های گریپ شدید و سرماخوردگی سخت و برونشیت و زكام و لوزه و لوزتین بسیار مشهود است. اگر نای و تارآواها مبتلا به فلج خشك نای گردد، صدا به طور كلی قطع خواهد شد.

بلع و اقسام آن

به طور كلی بلع بر سه قسم است: 1-بلع دهانی، 2-بلع حلقی، 3-بلع مری

-بلع دهان:

در بلع دهانی غذای جویده شده به وسیله‌ی دندان‌ها با كمك بزاق (آب دهان) مرطوب و خمیر می‌گردد و هنگامی كه آماده‌ی پایین رفتن شد آن را تحویل دستگاه بلع حلقی می‌دهد.

-بلع حلقی:

در بلع حلقی پس از آن كه غذا جویده شد و نرم و مرطوب گردید، قوه‌ی جاذبه لقمه را از فضای دهان جذب و وارد حلق می‌نماید. حلق هم در این جا مأموریت خود را انجام داده و غذا را تحویل دستگاه مری می‌دهد. اما باید بدانید كه در اینجا همین قوه‌ی جاذبه اگر از كار باز ایستد و عمل خود را نتواند انجام دهد حتی یك قطره آب هم از گلو پایین نخواهد رفت.

-بلع مری:

در بلع مری بر اثر انقباضات ماهیچه‌های حلقوی و طولی كه متناوب صورت می‌گیرد، به مرور و به ترتیب غذا به طرف معده رانده می‌شود، این حركت تدریجی مری را حركت دودی هم می‌نامند.

حنجره و طناب‌های صوتی

حنجره در بالای نای قرار دارد و محل تولید صدا می‌باشد و درون حنجره تیغه‌های گوشتی مخصوصی به نام طناب‌های صوتی وجود دارد.

خمیازه

خمیازه عبارت است از یك دم ملایم و طولانی كه غالباً در مواقع گرسنگی، خستگی، كسلی، كم‌خوابی، بی‌خوابی و گاهی در اثر بیماری‌های معده و روده و بعضی مواقع و در بروز و ظهور تب مخصوصاً تب‌های سه یك و تب مالاریا ایجاد خواهد شد. بعضی اوقات با مشاهده‌ی خمیازه‌ی دیگران یا به زبان آوردن نام خمیازه و این‌گونه موارد نیز خمیازه بروز می‌كند.
اشخاص مبتلا به دود یا چای یا مواد مخدر نیز اگر از ساعت‌های معمولی همیشگی دود یا چای یا مصرف مواد آن‌ها دیر شود مرتباً‌ شروع به خمیازه می‌نمایند. هنگام خمیازه دهان باز یا نیمه باز و گاهی دست‌ها به عقب و سینه حالت كشیدگی و باز شدن پیدا می‌كند و حركت غیرعادی به شخص دست می‌دهد.
علاج خمیازه را فقط باید به وسیله‌ی همان نوع كه عارض شده است معالجه كرد. یعنی اگر در اثر دیر رسیدن دود یا چای یا مواد دیگر ایجاد شده است باید با مصرف دود یا نوشیدن چای و رساندن مورفین یا كوكائین یا نیكوتین و غیره به بدن جبران كرد تا خمیازه برطرف گردد و دیگر تكرار نشود. یا اگر در اثر خستگی باشد باید با خوابیدن یا دراز كشیدن و استراحت آن را برطرف كرد، یا اگر مقدمه‌ی تب باشد كپسول عصاره‌ی كنكینا یا عصاره‌ی بید یا آن چه كه پزشك تجویز كرده است را میل فرمایید تا از كشیدن خمیازه نجات یابید.

عطسه

عطسه عبارت است از بازدم سریع و مقطع غیرارادی كه در نتیجه‌ی تحریك مخاط بینی در اثر زكام، برونشیت، سرماخوردگی، گرد و غبار یا نگاه كردن ناگهانی در نور خورشید با تحریكات بینی حاصل می‌گردد. عطسه در انسان، میمون، سگ و گوسفند مشاهده می‌شود و در سایر حیوانات و جانوران ملاحظه نشده است.

درد گردن

این قسمت در مقایسه با سایر قسمت‌های ستون فقرات از حمایت كمتری برخوردار بوده و به این جهت در مقابل صدمات و اختلالات، مستعدتر و آسیب پذیرتر است. گردن درد همانند كمردرد ممكن است در نتیجه‌ی اختلالات و وضعیت‌های غیرعادی عضلات، رباطات و اعصاب باشد و همین طور ممكن است ناشی از وضعیت‌های غیرعادی در مفصل‌ها و استخوان‌ها باشد.
عللی كه به طور شایع باعث درد در این ناحیه می‌شود، عبارتند از: بیماری آرتروز استخوانی (1)، آرتروز شبه روماتیسمی(2)، و تحلیل و تخریب اجزاء گردن. (3(
هم‌چنین جراحت‌های حاصل از ضربه یا تكان شدید، سقوط و حوادث ورزشی نیز می‌توانند خسارت‌های واقعی به گردن وارد سازند.
ممكن است گردن گاهی در اثر بلند و كوتاه شدن زیر سر هنگام خواب ناراحت شده و احساس ناراحتی و كمی درد كند، یا در اثر یكنواخت نگه داشتن سر یا سرمازدگی و یا علل دیگری احساس خشكیدگی و درد كند و در اثر آن انسان نتواند سر و گردن را به جانب چپ یا راست بگرداند.
برای درمان صحیح، استفاده از برنامه‌ی مناسب جهت بازگشت سلامتی، اساسی‌ترین موضوع تشخیص صحیح است. داروهای مورد استفاده معمولاً شامل: آسپرین، یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی از قبیل آیبوپروفن (4) و یا سایر داروهای ضد درد و داروهای شل كننده عضلات هستند. ضمناً اگر به گردن درد دچار شدید بهتر آن است كه شیر، فرنی، شیربرنج،‌ آش‌های ساده بیشتر میل كنید و از خوردن آب یخ، دوغ، بستنی، شربت آلات خودداری كنید تا به كلی مجاری تنفس و گردن از حالت التهاب و ناراحتی بیرون آمده و راحت شود.
در چنین مواقع می‌توانید روغن خاكستری یا روغن گل به گردن بمالید و با دست آرام و نرم مالش داده تا رگ‌های روی هم رفته از یكدیگر جدا شوند بعد یك پارچه یا دستمال یا شال را گرم كرده و به دور گردن ببندید تا نرم شده و به حالت طبیعی اولیه بازگردد.
• صبح ناشتا و قبل از صرف صبحانه شخص دیگری بعد از چرب كردن گردن با انگشت سبابه، وسط گردن را آرام مالش داده و به جانب بالا و پایین و چپ و راست بگرداند و لاله‌های گوش را گرفته به جانب بالا بكشد و بعد گردن را در بین كف دست‌ها قرار داده و به جانب چپ و راست محكم و با سرعت تكان دهد تا رگ‌ها به جای خود بازگردند و درد گردن آرام شود.
• شست خود را در وسط سق یعنی سقف دهان گذارده و چندین بار خرنش بكشید یعنی صدا را به حالتی بالا دهید كه فشار بر گلو واقع شده و رگ‌ها جابه جا شوند تا درد گردن بهبود یابد.
• برگ‌های آویشن تازه را خورد كرده و بدون آب درر ظرفی سربسته ریخته و بپزید و بعد داخل گاز یا پارچه‌ای تمیز بپیچید و تا گرم است روی گردن بگذارید.

گرفتگی صدا

حنجره (5) وظیفه‌ی تولید صدا را برعهده دارد. صدا هنگام عبور هوای ریه‌ها از بین دو نوار فیبری داخل حنجره كه تارهای صوتی نامیده می‌شوند، به وجود می‌آید. صداهای تولید شده توسط نوسان تارها كه به وسیله‌ی زبان و دهان صورت می‌گیرد به شكل كلام درمی‌آید.
غده‌های كوچك و غیرسرطانی بر روی تارهای صوتی وجود دارد كه باعث گرفتگی صدا می‌شود. این بیماری در پسران و زنان بالغ رایج‌تر است. استفاده‌ی بیش از حد از صدا می‌تواند خطرساز باشد. فشار دائم روی تارهای صوتی گاهی اوقات باعث به وجود آمدن گره‌های خاكستری رنگ كوچك بر روی تارهای صوتی حنجره می‌گردد. اندازه‌ی این گره‌ها از نوك سوزن تا یك دانه انگور متفاوت است. این‌ها گاهی باعث ایجاد ضایعه بر روی تارهای صوتی می‌گردند. این حالت در افرادی كه بیش از حد از صدای خود برای مدت طولانی استفاده می‌كنند به وجود می‌آید. برای مثال خوانندگان و معلمان ممكن است دچار این بیماری شوند. نوشیدن الكل و سیگار كشیدن علائم را تشدید می‌كنند. گره‌ها گاهی اوقات در كودكان پر سر و صدا به خصوص پسران بروز می‌كنند. علایم شامل افزایش گرفتگی صدا كه به طور ناگهانی یا تدریجی به وجود می‌آید و از دست دادن ناگهانی صدا می‌باشند. اگر بیش از 2 هفته بیماری طول بكشد بایستی شما با پزشك مشورت كنید. چون بعضی انواع سرطان حنجره نیز همین علائم را دارند.
در صورت بروز این مشكل بایستی از حرف زدن بلند، فریاد كشیدن، خوراكی‌های سرد، ترش و محرك منجمله انواع فلفل و ادویه‌جات كاملاً خودداری كنید. بیشتر از مایعات گرم، آش جو، ‌سوپ جو و كدو و گوشت مرغ، هویج، زردك، كلم پخته، شلغم، آب هویج خام با شیر و تمرهندی، مویز با انجیر، بامیه، تخم كرفس، جوشانده‌ی سه پستان، تخم شنبلیله، آب دم كرده‌ی جعفری تازه، آب دم كرده‌ی شاخه و برگ و ثمره‌ی چنار، آب دم كرده‌ی ریشه و گل و برگ خطمی بیشتر استفاده كنید.
برای درمان آن مریم نخودی، بادرنجبویه، پر سیاوشان، گل نیلوفر، مغز ناخنك، ریشه‌ی كاسنی، تخم كاسنی، تخم گشنیز، مخلصه، شاه تره، پوست هلیله‌ی زرد، ریوند چینی، سنامكی، گل محمدی، تاج‌ریزی و كوكنار از هركدام 2 مثقال نیم كوب كرده و 10 قسمت كنید، هر روز یك قسمت از آن را قبل از صبحانه بجوشانید، سپس آب آن را صاف و شیرین كرده و بنوشید.
• چند شاخه جعفری تازه را در یك لیتر آب جوش بریزید و دم كنید و آن آب را به مرور در طول روز بنوشید.
• صبح ناشتا تخم جعفری كوبیده شده را در شیر گرم بریزید و گرم گرم بنوشید.
• صبح، ظهر و شب هر بار 5 گرم صمغ عربی كوبیده شده را با شیر گرم یا آب گرم مخلوط كنید، گرم و به مرور بنوشید.
• تخم گشنیز، تخم كاسنی، تخم كرفس، تباشیر هندی، قدومه‌ی شیرازی، دانه‌های بِه، سه پستان، تخم شربتی و تخم مرو را كوبیده و هر روز صبح، ظهر و شب مقداری از آن را با آب سرد كفلمه كنید.
• بیست گرم برگ بارهنگ را در نیم لیتر آب 3 دقیقه بجوشانید بعد 15 دقیقه دم كنید و پس از سرد شدن آب آن را صاف و روزی سه بار با آن غرغره كنید.
• پیاز را در خاكستر گرم بپزید و بعد با كمی كره و كمی روغن زیتون مخلوط كنید و بخورید.
• سی گرم برگ كرفس را در یك لیتر آب بجوشانید سپس آب آن را با شیر مخلوط كرده و بخورید.
• پنجاه گرم شیرین بیان را در یك لیتر آب بجوشانید و بعد از 12 دقیقه دم كنید و در طول روز تدریجاً آب آن را میل فرمایید.
• گل خطمی و گل زوفا و انجیر را مخلوط كرده، بجوشانید و آب آن را صاف كنید و گرم بنوشید.
• پنج عدد برگ كلم قرمز را در آب بجوشانید و آبش را بنوشید.
• هر صبح و شب هر بار 5 گرم تخم شنبلیله را بجوشانید و آب آن را بنوشید.
• یك حبه سیر را در یك لیوان شیر بجوشانید و آن را گرم بنوشید.
• لعاب اسفرزه را در طول روز هم در گلو غرغره كنید و هم بخورید.
• آب گشنیز تازه را بگیرید، روی یك ورقه سرب نازك بمالید و آن را روی گلو بگذارید و با دستمالی ببندید.

گرفتگی صدا از گرمی و حرارت:

اگر گرفتگی صدا در اثر گرمی و حرارت بدن باشد، ابتدا برای برطرف كردن گرمی و حرارت بدن اقدام كنید. دائم در طول روز به جای آب خوردن از لعاب اسفرزه استفاده كنید و قبل از نوشیدن آن را در گلو هم غرغره كنید.
• كمی كره‌ی تازه‌ی خالص گاو را با شكر ساییده شده مخلوط كرده و بخورید.
• یك عدد انار شیرین بزرگ را در فِر یا تنور یا در خاكستر گرم بپزید و بعد سر آن را باز كنید و مقداری روغن بادام شیرین و مقداری روغن بنفشه داخل آن بریزید و آن را نیم گرم و جرعه جرعه میل فرمایید.

گرفتگی صدا در اثر رطوبت:

اگر در اثر سردی و رطوبت صدای شما دچار گرفتگی شده است اول رفع رطوبت كنید، سپس برگ كلم را با سیر و تره بجوشانید و آب آن را به طور گرم و به مرور بنوشید.
• كلم را با انجیر خشك مخلوط كرده، بپزید و آب صاف كرده‌ی آن را با عسل قوام آورید و چند مرتبه در طول روز هر بار دو قاشق از آن را با آب نیم گرم مخلوط و بخورید.

گرفتگی صدا در اثر گریپ:

اگر در اثر گریپ دچار گرفتگی صدا شده‌اید، به جای غذا از نشاسته‌ی پخته با روغن بادام شیرین، شیر، شیربرنج، فرنی و یا مغز بادام و به جای آب از ماءالشعیر استفاده كنید.
• پر سیاوشان و تخم مرو از هركدام 10 گرم، مغز ناخنك، گل بنفشه و گل پنیرك از هركدام 20 گرم، خارخاسك 30 گرم، همه را مخلوط كرده و بجوشانید و هر صبح، ظهر و شب هر بار مقداری از آن را بنوشید.
• گل حلوا، گل خطمی، گل پنیرك و پر سیاوشان از هركدام 10 گرم. ریشه‌ی خطمی 20 گرم، ریشه‌ی كاسنی 40 گرم و ریشه‌ی شیرین بیان 50 گرم، همه را نیم كوب و به 10 قسمت تقسیم كنید. هر قسمت را شب در آب جوش بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین كرده، بنوشید. تفاله‌ی آن را مجدداً در آب جوش خیس كنید و شب باز هم بجوشانید و آب آن را شیرین كنید و بنوشید.

گرفتگی صدا از سرماخوردگی:

اگر در اثر سرماخوردگی دچار گرفتگی صدا شده‌اید، هر روز صبح و شب هر مرتبه 5 گرم گل كافشه را بجوشانید و بعد آب آن را صاف و شیرین كرده، بنوشید.
• سه پستان و قدومه‌ی شیرازی از هركدام 20 گرم، تخم شنبلیله و تخم كتان از هركدام 50 گرم همه را مخلوط و 10 قسمت كنید. هر صبح و عصر هر مرتبه یك قسمت از آن را در یك لیوان آب جوش مخلوط و با شكر شیرین ساخته، میل كنید.
• هر صبح و شب مقداری از مخلوط انجیر، مویز و ریشه‌ی خطمی را بجوشانید، آبش را صاف كرده و گرم بنوشید.
• هر صبح و شب قبل از غذا مقداری نشاسته را در شیر مخلوط و بنوشید.
• دانه‌های بِه، صمغ عربی، مسطكی رومی، كتیرا سفید مفتولی، قدومه‌ی شیرازی و تخم كتان از هركدام 10 گرم را مخلوط و نرم بسایید. بعد مغز تخم كدو، مغز تخم گرمك و مغز تخم هندوانه از هركدام 50 گرم را جداگانه نرم بكوبید، همه را مخلوط كنید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یك قاشق غذاخوری را در یك لیوان آب جوش مخلوط، كمی شكر به آن اضافه كرده و خوب هَم بزنید و پس از مدتی ماندن به مرور میل فرمایید.

كلفت شدگی صدا

اگر دچار كلفتی صدا شده‌اید، شخص دیگری باید قفسه‌ی صدری شما را ماساژ دهد تا عرق كنید و چند روز غذاهای لطیف مانند آش جو با گشنیز و كدو و جعفری و تره و مرغ و آرد گندم و آرد جو با شیره‌ی شیرین بیان را به صورت حریره استفاده كنید و از مصرف خوراكی‌های سرخ كرده، یخ كرده، ترشی‌جات، شیرینی‌های قنادی، خوراكی‌های محرك، انواع فلفل و ادویه‌جات پرهیز كنید.
• ریشه‌ی شیرین بیان، صمغ عربی، دانه‌های بِه را در طول روز در دهان نگه دارید و بمكید.
• پنج گرم دانه‌های اسفند را با 10 گرم گل زوفا و 25 گرم كنجد نرم بسایید و مخلوط آن را در 250 گرم عسل بریزید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یك قاشق شربت خوری میل كنید.
• تخم پنبه و مغز چلغوزه از هركدام 1 مثقال، تخم شنبلیله‌ی بو داده و تخم كتان از هركدام 4 مثقال را نرم بكوبید و با 250 گرم عسل مخلوط و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یك قاشق شربت خوری میل فرمایید.

جهت خوش صدایی:

در صورتی كه مایل هستید هنگام خواندن آواز صدا صاف شده و آواز عالی گردد. جهت بالا بردن كیفیت صدا گاهی از شیرین بیان استفاده كنید یا برگ كرفس را بجوشانید و آب آن را بنوشید و نیز 30 دقیقه قبل از استفاده از آواز، یك قاشق شربت خوری كُم عربیك را در یك لیوان آب جوش حل كنید و گرم و به مرور بنوشید.

باز شدن صدا:

به منظور باز شدن صدا می‌توانید از والك، شكر تیقال و آب جوشانده‌ی تره استفاده كنید. اگر میل داشتید دارو مصرف كنید، بهتر است كتیرای گل سفید خوراكی را نرم بسایید و با شكر ساییده شده و روغن بادام شیرین مخلوط كنید و بخورید.
• مقداری كرفس را بجوشانید و آب آن را صاف كرده و بنوشید.
• مقداری نخود را در یك لیوان شیر بجوشانید و آن شیر را بنوشید.
• چهل گرم گل تودری را با 2 گرم عصاره‌ی شیرین بیان در یك لیتر آب بجوشانید تا یك سوم آب آن باقی بماند، بعد صاف و پس از سرد شدن 200 گرم عسل و 250 گرم شكر سرخ را با آب آن مخلوط كنید و در بن ماری گذارده و دایم هَم بزنید تا غلیظ شود و به مرور مصرف كنید.
• گل زوفا، پر سیاوشان، بادرنجبویه، مرزنجوش و ریشه‌ی اریسا از هركدام 25 گرم مخلوط و نیم كوب كنید. سپس آن را 5 قسمت كنید. هر قسمت را یك روز بجوشانید و آب آن را صبح و عصر، شیرین كنید و بنوشید.

قطع شدگی صدا:

اگر صدای شما قطع گردیده است باید هر روز ریشه‌ی اریسا، بادرنجبویه، پر سیاوشان، مرزنجوش و گل زوفا از هركدام 1 مثقال را با 5 مثقال مریم نخودی مخلوط كنید، بجوشانید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یك سوم از آب صاف كرده‌ی آن را گرم و به مرور بنوشید.

خفگی و علل آن

ضعیف شدن حركات دم (نفس) و یا قطع كامل آن را خفگی گویند. علائم خفگی غیر از قطع شدن تنفس؛ سرد شدن بدن، كبود شدن رنگ پوست و از كار افتادن قلب می‌باشد. اگر علائم خفگی تازه ظاهر شده باشد می‌توان اقدام به رفع آن كرد. ولی چنان چه مدتی بگذرد ادامه‌ی حیات غیرممكن خواهد بود. حدود 21%هوا را اكسیژن و 75% آن را ازت و مقدار كمی از آن را ایندریك كربنیك تشكیل می‌دهد. از این گازها تنها اكسیژن برای تنفس لازم است. اگرچه ازت به ظاهر بدون فایده به نظر می‌رسد، اما وجودش برای ما بسیار ضروری است، زیرا اگر انسان را در هوایی كه اكسیژن خالص داشته باشد قرار دهند به زودی خواهد مرد. علت آن است كه اكسیژن زیاد سلول‌های بدن را می‌كشد. پس دانستید كه وجود ازت برای كم كردن اثر زیان‌آور اكسیژن لازم و ضروری می‌باشد. به همان اندازه كه اكسیژن خالص زیان‌آور است كمبود آن نیز اختلالاتی ایجاد می‌كند. در صورتی كه 100% تنزل یابد باعث خفگی خواهد شد. مقدار هوای لازم برای هر شخص در 24 ساعت حدود 10800 لیتر است زیرا انسان در هر دقیقه به طور متوسط 15 بار نفس می‌كشد و در هر مرتبه حدود نیم لیتر هوا را وارد شش‌ها می‌كند. در مصرف 10800 لیتر تنها حدود 2160 لیتر آن اكسیژن است كه فقط یك چهارم آن (یعنی 540 لیتر) جذب بدن می‌شود كه به مصرف احتراقات می‌رسد و بقیه با هوا و دم زدن از شش‌ها خارج می‌شود. لذا بنابر حساب دقیق فوق هر انسانی در هر ساعت به 22 لیتر اكسیژن احتیاج دارد كه به جای آن 20 لیتر انیدرید كربنیك خارج می‌سازد.
مقدار 20 لیتر گاز كربنیك در یك ساعت كافی است كه 5 متر مكعب هوا را به كلی خراب كند لذا با دلایل فوق و احتساب آن ثابت شد كه برای یك نفر در هنگام خوابیدن باید لااقل 4 متر مكعب فضا در نظر گرفت، این فضا وقتی لازم است كه هوا بتواند از درز درب و پنجره داخل و خارج شود. ولی در اتاق مسدود 15 تا 20 مترمكعب هوا و فضا لازم است. ارتفاع اتاق و بلندی سقف آن نباید كمتر از 2/65 متر باشد و از 4 متر هم تجاوز نكند. زیرا اگر كوتاه باشد فضا گنجایش هوا را ندارد و در انسان خوابیده در آن مكان ممكن است ایجاد خفگی كند. اگر هم ارتفاع سقف از زمین زیاد باشد، مقداری هوای راكد در قسمت فوقانی می‌ماند كه زود خراب شده و به درد تنفس نمی‌خورد.
خفگی علل و عوامل زیادی دارد. در اثر هوای كثیف، كم شدن اكسیژن، غرق شدن در آب. در غرق شدن با این كه ممكن است ماهیچه‌های تنفس باز باشد ولی چون هوا به بدن راه ندارد ایجاد خفگی می‌كند. اگر كسی در آب خفه شده باشد باید شكم او را بر روی زانو انداخته و بر معده‌اش فشار وارد آورید و اگر كودك و سبك باشد كه بتوانید وزن او را تحمل كنید باید شكم او را بر روی سر بگذارید و حركت دو انجام دهید كه آب داخل معده خارج شود، سپس او را تنفس مصنوعی بدهید.
ضمناً حركت دادن زبان به خارج و داخل نیز مفید خواهد بود. پس در خفگی بهترین و اولین كار، بیرون آوردن زبان است. بدین شكل كه دهان او را باز كنید، اگر دندان‌ها قفل شده بود قاشق یا شیئی شبیه آن را بین دندان‌ها فرو برده و بین فك‌ها بگذارید و به دندان‌های بالا و پایین فشار دهید تا باز شود. بعد چوب پنبه یا شیئی كه شبیه آن باشد را در وسط دندان‌ها قرار دهید، زبان را گرفته و آرام آرام 15 تا 20 مرتبه بیرون كشیده و رها سازید. اگر پس از 20 مرتبه بیمار سكسكه كرد یا حركات زبان را احساس كرد علامت بهبودی حال اوست. در ضمن می‌توانید زبان را از دهان به طرف بیرون بكشید كه راه حلق باز شود و هوا داخل و خارج گردد و هوای مصنوعی را با فشار داخل ریه‌های بیمار كرده و به او نفس مصنوعی دهید.

خفگی در اثر برق زدگی:

در برق زدگی ماهیچه‌های تنفس از كار می‌افتد و خفگی ایجاد می‌كند. در آن هنگام باید ابتدا برق را قطع كرد یا با چوب خشك سیم برق را از بدن او جدا كرد و بعد شروع به دادن تنفس مصنوعی كرد تا نجات یابد.

خفگی در اثر گازهای سمی:

در اثر گازهای سمی نظیر اكسید و كربن، اسید سولفوریك، آمونیاك و گاز چراغ، خفگی ایجاد می‌شود.

خفگی در اثر دم گرفتگی:
دم گرفتگی داخل چاه كه چاه كن‌ها به آن مبتلا می‌شوند یا دم‌گرفتگی داخل حمام یا دم‌گرفتگی از كرسی و ذغال. اگر خفگی‌ها در اثر هوای كثیف و یا كمبود اكسیژن داخل حمام و یا در چاه‌ها ایجاد شوند و یا در اثر گرمای هوا یا بوهای تند و زننده‌ی بدن باشد و بدن نتواند مقاومت كند و منجر به خفگی شود باید فوری مصدوم را از محوطه خارج كرده و به هوای آزاد منتقل سازید تا هوای تازه‌ای را استنشاق كند و از خطر خفگی و هلاكت رهایی یابد. می‌توانید قدری بوهای زننده‌ی تند مانند سركه یا گلاب یا كاه گل آب زده را جلوی بینی او بگیرید تا مجرای تنفس باز شود و اگر شدت داشت احتیاج به تنفس مصنوعی دارد.
در اثر بیماری‌هایی مانند دیفتری كه پیدایش غشاء كاذب در گلو باعث خفگی می‌شود. گاهی ممكن است زهرابه‌های بعضی از میكروب‌ها مانند میكروب كزاز، ماهیچه‌های تنفس را از كار بیندازند و خفگی ایجاد كنند. هم‌چنین برق زدگی، فشردن گلو و به دار آویختن نیز از همین قبیل به شمار می‌روند. در مورد بیماری‌ها اگر قبلاً به معالجه‌ی مستمر پرداخته شود چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.

خفگی در اثر فلج شدن ماهیچه‌های تنفس:

در بعضی موارد می‌توان با تنفس مصنوعی مصدوم را از مرگ حتمی نجات داد.

تنفس مصنوعی

تنفس مصنوعی بر دو قسم است (شافر- اسی لوستر) در هر دو طریق باید قفسه‌ی سینه را به طور منظم فشار دهید تا هوای داخل ریه خارج شود. سپس قفسه‌ی سینه را منبسط كنید و دست‌های او را به جانب بالا و سمت چپ و راست حركت دهید، تا هوا داخل شود. این عمل را مدتی حتی تا چند ساعت ادامه دهید تا حیات شخص خفه شده باز گردد. پس از بهبودی باید اشربه‌ی گرم مانند چای كم رنگ و شیر گرم به او بخورانید و بگذارید تا استراحت كند.

خارش گلو

اگر دچار خارش گلو شده‌اید باید از خوردن نعناع، شیرینی‌های قنادی، انواع فلفل و ادویه‌جات و غذاهای سرخ كرده پرهیز كنید.

نرم كردن گلو

برای نرم كردن گلو از چغندر لبویی، شكر تیقال، لعاب بِه دانه و قدومه‌ی شیرازی و چهار تخم سینه، در طول روز استفاده كنید.

سوزش مری

برای برطرف كردن سوزش مری بهترین راه این است كه روزی سه مرتبه شكر تیقال را تمیز و نرم بسایید و با آب گرم یا شیر گرم مخلوط و میل فرمایید.

خارج كردن شیئی از گلو

برای خارج كردن تیغ ماهی یا استخوان یا خار كه در گلو مانده باشد با مشت زدن به پشت گردن و میان دو كتف یا با وسیله‌ی دیگری آن را از گلو خارج كنید. اگر فرو رفته باشد روغن نیم گرم را جرعه جرعه بنوشید و غرغره كنید یا با تكرار سرفه‌های شدید آن را خارج سازید. اگر آن شیء خورده شده باشد بدون آن كه دست و پای خود را گم كنید به او پوره‌ی سیب زمینی خام را زیاد بخورانید تا دور آن شیء را بگیرد و به راحتی از بدن خارج شود.

زالو یا كرم داخل گلو

اگر هنگام نوشیدن آب یا به هر نحو دیگری كرم یا زالویی داخل گلو رفته باشد، یك لیوان آب لیمو را به مرور، كم كم میل كنید.
• سركه را اندك اندك بنوشید و در گلو هم غرغره كنید.
• قدری نمك و پودر خردل و نشادر را نرم كرده و با سركه مخلوط كنید و چندین مرتبه در گلو غرغره و بعد از دهان خارج كنید.
• افسنطین رومی را بجوشانید و آبش را با سركه مخلوط و مكی بخورید. چندین مرتبه هم در گلو غرغره كنید.
• آب نمك را در گلو غرغره كنید.

گلو درد

اگر به گلو درد مبتلا شده‌اید باید از خوردن گردو، خرما، فلفل، ادویه‌جات، شیرینی‌های قنادی، غذاهای سرخ كرده، فلافل و تمام خوراكی‌هایی كه طبیعت‌شان گرم است پرهیز كنید و از خوراكی‌هایی مانند سیر، پیاز، شاه توت، شیر گاو، عناب، نخود، ماش، آب لیمو، آب اسفناج، شلغم پخته، مربای شلغم، شربت شلغم، شربت توت، مربای بابونه، آب دم كرده‌ی گل زوفا، آب دم كرده‌ی گل و برگ و ریشه خطمی استفاده كنید.
به عنوان درمان روزی چند مرتبه آب شلغم را در گلو غرغره كنید.
• قرقوروت را در آب حل كنید و با آن آب چند مرتبه در طول روز غرغره كنید.
• لعاب اسفرزه را چندین بار در طول روز غرغره كنید و به جای آب خوردن از آن ‌آب بنوشید.
• چند مرتبه در طول روز آب اسفناج خام را بگیرید و در گلو غرغره كنید.
• آب جوشانده‌ی گل خطمی را در طول روز چندین بار در گلو غرغره كنید.
• كشمش را به مدت طولانی در آب گرم خیس كنید و آب آن را چند بار بنوشید.
• برگ ازگیل را دم كنید و آب آن را تا گرم است در گلو غرغره كنید و روزی سه بار تكرار كنید.
• یك قاشق سوپ خوری عسل را در یك لیوان آب بجوشانید و چند مرتبه در گلو غرغره كنید.
• نیم مثقال قایقون را بكوبید و با یك فنجان آب چغندر خام مخلوط و بخورید.
• گل نیلوفر، گل بنفشه، گل پنیرك، تخم گشنیز، علف مخلصه، خارخاسك، مغز ناخنك، بادرنجبویه، تاج‌ریزی، مرزنجوش، ریشه‌ی كاسنی و گل بابونه‌ی شیرازی از هركدام 3 مثقال مخلوط و نیم كوب كنید. آن را به 10 قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت را شب در آب جوش خیس كنید و صبح در همان ‌آب بجوشانید. آب آن را صاف و شیرین كرده، بنویشد و تفاله‌ی آن را مجدداً خیس و شب باز هم بجوشانید و آب آن را مصرف كنید.
• مقدار 60 گرم پوست ساقه‌های جوان بلوط را نرم بكوبید و در یك لیتر آب 12 دقیقه بجوشانید و با آب صاف كرده‌ی آن روزی سه مرتبه غرغره كنید. در طول روز ساعتی یك بار پنبه‌ای را به آب لیمو آغشته كنید و به گلو بمالید و یا در گلو آب لیمو را غرغره كنید.
• هر روز صبح، ظهر و شب با عرق كامفره غرغره كنید. جعفری را نیز بپزید و در سركه بگذارید و تا گرم است روی گلو ضماد گذارید تا درد را تسكین دهد.
• بیست گرم جو پوست كنده را در ظرفی بریزید و یك لیتر آب سرد به آن اضافه كنید، روی آتش گذاشته و هنگامی كه به جوش آمد آب آن را دور بریزید، مجدداً آب سرد روی آن ریخته و به مدت 15 دقیقه بجوشانید سپس آب آن را صاف و روزی 5 مرتبه در گلو غرغره كنید.
• هر صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا یك عدد قرص آلتادین را در دهان بمكید تا تمام شود.
• شصت گرم ساقه‌های گلدار پونه‌ی كوهی را در یك لیتر آب بجوشانید و 15 دقیقه دم كنید. تا گرم است روزی سه مرتبه آن را غرغره كنید و روزی سه مرتبه با آب جوشانده‌ی جو كه در نسخه قبلی شرح دادم، غرغره كنید.
• سی گرم برگ توت وحشی را در یك لیتر آب بجوشانید بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین كنید و روزی چند مرتبه غرغره كنید.
• بیست گرم برگ بارهنگ را در نیم لیتر آب 3 دقیقه بجوشانید، به مدت 15 دقیقه هم آن را دم كنید. پس از سرد شدن آب آن را صاف و روزی 3 مرتبه با آن غرغره كنید.
• آب هویج خام را گرفته و با آب لیمو مخلوط كنید و بجوشانید، بعد مقداری آب پیاز خام به آن اضافه كرده و بنوشید.
• آب یك لیموی تازه را در كمی آب نیم گرم مخلوط و روزی سه بار غرغره كنید.
• پنجاه گرم برگ خشك تمشك را در یك لیتر آب 5 دقیقه بجوشانید و 10 دقیقه هم آن را دم كنید سپس صاف كرده و روزی سه مرتبه با آب آن غرغره كنید.
• پنجاه گرم اسطوخودوس هندی را به مدت 12 دقیقه در یك لیتر آب جوش دم كنید و قبل از هر غذا یك فنجان از آب آن را با عسل شیرین كنید و بنوشید.
• مقداری مرزه و زیره‌ی سیاه را نرم بكوبید و در سركه بریزید و چند بار در روز مقداری از آن را در دهان بگیرید.

گلو درد كهنه

برای درمان گلو دردی كه كهنه و مزمن شده است، مقداری سركه را رقیق كنید و بعد كمی نمك به آن بزنید و روزی چند مرتبه در گلو غرغره كنید.
• چند عدد انجیر را در مقداری شیر بجوشانید و آن شیر را روزی چند مرتبه در گلو غرغره كنید.

ورم گلو

در صورتی كه گلو دچار ورم شده باشد، برای بهبودی آن از پیاز و شربت شلغم بسیار استفاده كنید.
• آب غوره یا آب لیمو را روزی 5 مرتبه در گلو غرغره كنید.
• آب كرفس تازه را بگیرید بعد با آب لیمو ترش مخلوط و روزی چند مرتبه در گلو غرغره كنید.
• یك برابر سركه را با دو برابر آن، آب و مقداری شكر مخلوط و در ظرفی سربسته بریزید و هر سه ساعت یك بار آن را بجوشانید و حلق و گلو را خوب روی آن گرفته و بخور دهید.

التهاب حنجره (لارنژیت(

تورم حنجره همان لارنژیت (جعبه‌ی صوتی) است كه معمولاً به سبب عفونت و گرفتگی سینه به وجود می‌آید. لارنژیت التهاب حنجره است كه بین حلق و نای )لوله‌ی هوایی) قرار دارد و تارهای صوتی را در خود جای داده است. این حالت می‌تواند سریع باشد و فقط چند روز طول بكشد و یا به صورت مزمن چندین ماه باقی بماند. این وضعیت معمولاً جدی نیست اما در كودكان می‌تواند مشكلات تنفسی به همراه آورد.
لارنژیت شدید و حاد معمولاً به وسیله‌ی یك عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی به وجود می‌آید اما می‌تواند بعد از فشار آوردن زیاد بر روی صدا و فریاد زدن نیز به وجود آید. لارنژیت مزمن ممكن است بر اثر مصرف دخانیات یا استفاده‌ی طولانی مدت از صدا كه ممكن است حنجره را خراب كند به وجود آید. مصرف الكل به خصوص مشروبات الكلی این وضعیت را تشدید می‌كند. علایم عبارتند از:
-گلو درد به خصوص وقتی كه از صدا استفاده می‌كنیم.
-گاهی اوقات لارنژیت ناشی از گره‌ی تارهای صوتی و یا همراه با آن است.
لارنژیت حاد كه به دلیل عفونت ویروسی به وجود می‌آید معمولاً بدون درمان برطرف می‌شود. درمان خاصی برای حالت مزمن وجود ندارد. برای هر دو حالت استراحت دادن به صدا می‌تواند در تسكین درد و جلوگیری از صدمه‌ی بیشتر تارهای صوتی مفید باشد. استنشاق بخار آب وقتی كه در زیر یك حوله قرار دارید نیز می‌تواند علائم را تسكین دهد. برای جلوگیری از بازگشت بیماری در حالت مزمن بایستی از حنجره خود زیاد كار نكشید. اگر سیگار می‌كشید یا از مشروبات استفاده می‌كنید بایستی آن را كاملاً ترك كنید.
گرفتگی صدا می‌تواند از علایم سرطان حنجره باشد. اگر صدای شما بیش از 2 هفته تغییر كرد بایستی با پزشك مشورت كنید. او احتمالاً برای شما تجویز خواهد كرد كه در بیمارستان تحت آزمایش لارنگوسكوپی (6) قرار بگیرید.

منبع : rasekhoon.net